مشخصات درس : 
نام درس :
 
 
اقتصاد کلان کشورهای نفتی
(Macroeconomics of Oil Producing Countries)

کد درس :

-

تعداد واحد :
3
مقطع :
کارشناسی ارشد

پیشنیاز:

-
همنیاز :
-
در این درس مباحث اصلی در انتخاب عمومی و اقتصاد سیاسی و سرفصل‌های اصلی مرتبط با اقتصاد سیاسی کشورهای صادرکننده نفت بررسی می‌شود. در ابتدای درس دانشجویان با مفاهیم پایه اقتصاد سیاسی و انتخاب عمومی آشنا شده و پس از آن، موضوع تصمیم‌گیری جمعی و ضرورت‌های برگزاری انتخابات و شکل‌گیری دموکراسی را فرا می‌گیرند. در ادامه، مدل‌ها نظری مختلف رای‌گیری، رفتار نامزدهای انتخابات و نحوه‌ی تصمیم‌گیری رای‌دهندگان معرفی می‌شوند. سپس، با اثر نظام‌های سیاسی متفاوت بر عملکرد اقتصاد، نقش گروه‌های ذینفع و لابی‌گری و در نهایت نقش بروکراسی آشنا می‌شوند. در انتهای درس، برخی از مقالات کلیدی در حوزه اقتصادی سیاسی نفت و اقتصاد سیاسی تحریم را آموزش داده خواهد شد.

اهداف

  • مفاهیم پایه در اقتصاد سیاسی و نظریة انتخاب عمومی
  • ریشه‌های حکومت: دلایل انتخاب جمعی
  • انتخاب شیوة رای‌گیری
  • مدل رای‌دهی قطعی
  • مدل رای دهی تصادفی
  • یک مدل ساده بازتوزیع
  • سیاست‌های مربوط به عموم مردم در مقابل گروه‌های ذینفع
  • قوانین انتخابات
  • نظام‌های سیاسی و عملکرد اقتصادی
  • دیکتاتوری
  • گروه‌های ذینفع، کمپین و لابی‌گری
  • بروکراسی
  • اقتصاد سیاسی کشورهای صادرکننده نفت
  • اقتصادی سیاسی تحریم

سرفصل‌ها

  • Mueller, D. (2003), Public Choice III, Cambridge NewYork: Cambridge University Press (M).
  • Persson, T., and G. Tabellini (2000), Political Economics: Explaining Economic Policy, Cambridge
    MA: MIT Press (PT).

مراجع

در این درس به این سوال اساسی پرداخته می‌شود که چطور ممکن است با وجود درآمدهای بادآورده حاصل از منابع طبیعی، برخورداری آحاد جامعه کاهش پیدا کند. در بخش نهایی درس اقتصاد کلان کشورهای نفتی، به نحوه صرف بهینه درآمدهای منابع طبیعی می‌پردازد. با اتکاء بر ادبیات اقتصادی در این بخش سه هدف اصلی تاسیس صندوق‌های ثروت ملی برشمرده می‌شود: افزایش برابری بین‌نسلی، کاهش نوسانات ناشی از تغییرات قیمت نفت، و تزریق تدریجی درآمدهای نفتی برای توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه‌های داخلی. نهایتاً جمع‌بندی از دشوارهای اقتصاد سیاسی طراحی صندوق‌های ثروت ملی ارایه می‌شود.
بخش اول: مقدمات
  • مبحث اول: آشنایی با نظم‌های آماری اقتصاد کلان کشورهای نفتی
  • مبحث دوم: مطالعات موردی (نیجریه، اندونزی، نروژ، ونزوئلا، بوتسوانا)
بخش دوم: دلایل اقتصادی نحسی منابع
  • مبحث سوم: بیماری هلندی
  • مبحث چهارم: یادگیری حین انجام کار و بیماری هلندی
  • مبحث پنجم: نقش نوسانات در ایجاد نحسی منابع
بخش چهارم: مصرف بهینه منابع طبیعی
  • مبحث ششم: رانت‌جویی و فساد
  • مبحث هفتم: سیاست‌های ناپایدار و اتلاف منابع
  • مبحث هشتم: مناقشات داخلی
  • مبحث نهم: نقش نهادها در ایجاد نحسی یا مبارکی منابع
بخش سوم: دلایل اقتصاد سیاسی نحسی منابع
  • مبحث دهم: بهینه‌سازی رفاه اجتماعی
  • مبحث یازدهم: میزان برداشت بهینه از مخازن (قاعده هتلینگ)
  • مبحث دوازدهم: دلایل تاسیس صندوق ثروت ملّی
Auty, Richard M. 2001. Resource Abundance and Economic Development. Oxford University Press
Ross, Michael. 2012. The Oil Curse: How Petroleum Wealth Shapes the Development of Nations. Princeton University Press