
نظر دکتر مسعود نیلی راجع به دوره های آموزش تخصصی
درباره دوره
در بنگاهداری مدرن، عملکرد هیئت مدیره یکی از مهمترین عوامل موثر بر عملکرد شرکتها است و عضویت در هیئت مدیره یک فعالیت کاملا حرفهای و تخصصی محسوب میشود که یکی از الزامات موفقیت در آن، تسلط به دانش تخصصی موردنیاز است. برای پاسخگویی به این نیاز، دانشکدههای کسب و کار تراز اول جهان همچون Harvard 1، Stanford 2 و Wharton3در امریکا و IMD4 در سوئیس دورههای جامع و کاربردی را با هدف ارتقاء اثربخشی در هیئت مدیره شرکتها برگزار میکنند. در کشور ما نیز با توجه به سابقه نه چندان طولانی بنگاهداری مدرن و فعالیت شرکتهای سهامی عام و نیز چالشهای موجود در حکمرانی شرکتی، عدم آشنایی کافی اعضای هیئت مدیره با دانش تخصصی مورد نیاز، یکی از موانع اصلی ارتقاء عملکرد بنگاههای اقتصادی و شرکتداری مدرن محسوب می شود.
برنامه پیشنهادی حاضر در برگیرندۀ یک مجموعه آموزشی موثر و هدفمند با هدف توانمندسازی و توسعه مهارتهای اعضای هیئت مدیره – با تأکید بر شرکتهای حاضر در بورس – است و توسط دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف طراحی شده است. ماژولهای دوره در دو بخش «شرکتداری و حکمرانی» و «توسعه مهارتهای فردی و مدیریتی» دسته بندی شده اند. هدف از ماژولهای بخش «شرکتداری و حکمرانی» آشنایی اعضای هیئت مدیره و مدیران عامل شرکتها با مسائل مربوط به حکمرانی شرکتی و نیز مجهز کردن آنها به دانش موردنیاز در حوزههای مالی و حقوقی است. در بخش «توسعه مهارتهای فردی و مدیریتی»، تلاش میشود مهارتهای نرم مخاطبان در تعاملات انسانی، حضور اثربخش و رویکرد سازنده در هیئت مدیره به عنوان یک بستر حساس و مهم تعاملات بین فردی توسعه داده شود.
مخاطبان دوره
-
اعضای هیئت مدیره شرکتها، به خصوص شرکتهای حاضر در بورس تهران و فرابورس ایران
-
اعضای کمیتههای تخصصی هیئت مدیره شامل کمیته ریسک، حسابرسی، جبران خدمات و انتصابات
-
مدیران و معاونین هلدینگهای بزرگ دارای مسئولیت نظارتی بر شرکتهای زیرمجموعه
-
مدیران ارشد شرکتها
ساختار دوره
ساختار دوره شامل ۱۲ ماژول آموزشی ۸ ساعته (جمعا ۹۶ ساعت) و نشستها و کارگاههای تخصصی جهت انتقال تجربیات مدیران و اعضای هیئت مدیره با سابقه طولانی در شرکتها و هلدینگهای بزرگ است. ماژولهای آموزشی از میان ۱۴ ماژول ذیل به فراخورد نیاز دوره و در تعامل با دانشپذیران دوره انتخاب خواهد شد.
از شرکتکنندگان، در ابتدای دوره ارزیابی روانشناسی توسط متخصصین حوزه روانشناسی سازمانی انجام خواهد شد.

برخی از مدرسین دوره
توضیح دروس دوره
-
1.مدیریت مالی برای مدیران غیر مالی
هدف از این درس، آشنایی با اصول مدیریت مالی و تجزیه و تحلیل گزارشات و صورتهای مالی است. شرکت کنندگان در درس علاوه بر توانایی تحلیل وضعیت مالی شرکت و فهم اصول گزارشگری مالی شرکتها قادر خواهند بود با استفاده از مفاهیم بودجهبندی سرمایهای و تحلیل مالی در اخذ تصمیمات مالی کلیدی در سازمانها از جمله سرمایهگذاریها، نقش اساسی ایفا کنند.
-
2.حسابرسی
در این درس، مخاطبان با حسابرسی هم از منظر مالی و هم از منظر عملیاتی به عنوان یکی از مهمترین چارچوبهای کنترل و نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی شرکت آشنا میشوند. به علاوه، در این درس مباحثی نظیر استفاده از فناوری اطلاعات در نظام های کنترلی و نظارت و استفاده از داشبوردهای اطلاعاتی مدیریتی در بستر فناوری اطلاعات برای هیئت مدیره ها آموزش داده میشود.
-
3.قانون تجارت و مسائل حقوقی شرکتها
هدف از این درس آشنایی اعضای هیئت مدیره شرکتها با مسئولیتها و امتیازات انواع شرکتهای تجاری و قوانین و مقررات حاکم بر روابط تجاری است. از آنجا که سازمانها باید در چارچوب قوانین کشور فعالیت نمایند، آشنایی با زمینههای حقوقی تجارت، انواع شرکتهای تجاری، قراردادها و ساختار حقوقی آنها و شیوه تصمیمگیری و اداره شرکتها و مسئولیتهای حقوقی اعضای هیئت مدیره یک ضرورت محسوب میشود. ایفای نقش موثر در هیئت مدیره مستلزم آشنایی با مسئولیتها و اختیارات قانونی اعضای هیئت مدیره و نیز چارچوبهای قانونی تعریفشده در قانون تجارت برای حفظ حقوق سهامداران است. مسائلی همچون مجامع عمومی شرکتها و نحوه اداره کردن آنها و نیز نحوه تعامل با سهامداران و سایر ارکان قانونی و نظارتی از جمله مباحث ارائه شده در این درس میباشد.
-
4.آشنایی با روشهای تأمین مالی
در این درس، مهمترین روشهای تأمین مالی و ویژگیهای خاص هریک از این روشها ارائه میشود. انتخاب روش تأمین مالی مناسب یک عامل کلیدی در تعیین سطح سودآوری یک کسب و کار است و بنابراین، میتواند یکی از مهمترین عوامل موفقیت یا شکست کسب و کارها باشد. بنابراین، ضروری است اعضای هیئت مدیره شرکتها آشنایی کاملی با انواع روشهای تأمین مالی همچون تأمین مالی از طریق عرضه سهام در بورس، انتشار اوراق بدهی، وام، روشهای تأمین سرمایه در گردش و مواردی از این دست داشته باشند.
-
5.اصول حاکمیت شرکتی و نقش هیئت مدیره
در این درس، مخاطبان با اصول حاکمیت شرکتی به عنوان مجموعهای از سازوکارها که برای تأمین منافع سهامداران و اطمینان از حفظ حقوق آنان توسط مدیران بنگاه طراحی شده است آشنا میشوند. هسته کانونی این مجموعه سازوکارها هیئت مدیره است که اصلیترین ابزار سهامداران برای نظارت بر عملکرد مدیران اجرایی محسوب میشود. آشنایی با مبانی حاکمیت شرکتی به اعضای هیئت مدیره این توانایی را میدهد که اولا در کلیه تصمیمات خود، پیامدهای مربوط به ایجاد تعارض منافع در سطوح مختلف را تحلیل و چارهجویی کنند و ثانیا، ابزارهای در اختیار هیئت مدیره برای ایفای بهتر نقش نظارتی خود را به صورت اثربخش طراحی و پیادهسازی کنند. از جمله این ابزارها کمیتههای ذیل هیئت مدیره است که در این درس، انواع این کمیتهها، وظایف آنها، چالش های تشکیل و تعامل کمیته ها با هیئت مدیره و تیم مدیریت اجرایی شرکت و نحوه مدیریت این تعاملات آموزش داده میشود.
-
6.حکمرانی شرکتی در هلدینگها و بنگاههای چندرشتهای
رایجترین شکل بنگاهداری در کشور ما – بخصوص در بنگاههای بزرگ – ساختار هلدینگ یا بنگاههای چندرشتهای است. چنین ساختارهایی که در بعضی موارد شامل چندین لایه مالکیتی بین بنگاهها میشود، چالشهای متعددی را هم از منظر تعارض منافع میان سهامداران خرد و مدیران و هم از نگاه رابطه میان بنگاه مادر و شرکت زیرمجموعه و نوع راهبرد مادری (parenting strategy) بنگاه مادر برای مدیریت این رابطه، ایجاد میکند. علاوه بر آن، روابط مالی میان بنگاههای دارای رابطه سهامداری که تحت عنوان «بازار سرمایه داخلی» شناخته میشود، یکی از مهمترین مسائل هلدینگهای بزرگ در کشور است که در این درس، به آن پرداخته میشود.
-
7.تفکر سیستمی
هدف از این درس، آشنایی با تفکر سیستمی است که مجموعهای از ابزارهای نظری و کاربردی را برای تحلیل و درک مسائل و چالشهای فردی و اجتماعی فراهم میکند. حل موثر چالشهای سازمانی توسط هیئت مدیره به عنوان بالاترین رکن سازمان، نیازمند داشتن رویکردی کلنگر است که از زوایای مختلف و با درنظر گرفتن تعاملات اجزای مختلف سازمان در ایجاد و حل چالشها به مسائل نگاه کند.
-
8.اصول و فنون مذاکره
هدف از این درس آشنایی با اصول و فنون مذاکره در کلیه معاملات و برخوردهای تجاری است. در این دوره علاوه بر آموزش روشها و تکنیکهای مذاکره، نحوه برنامهریزی برای مذاکره، تحلیل مذاکره و عوامل موثر بر انجام یک مذاکره موفق مورد بحث قرار میگیرد. بطور خاص در خلال تمرینات این درس فراگیران آموزش میبینند که چه اشتباهاتی را نباید تکرار کنند و چگونه میتوانند مذاکرهای که به بن بست رسیده است را به سرانجام موفق برسانند.
-
9.اثربخشی هیئت مدیره
حضور اثربخش در هیئت مدیره با توجه به پیچیدگی و پویایی روابط و تعاملات انسانی یکی از چالشهای رایج برای اعضای هیئت مدیره است. برای کمک به حل این چالش، در این درس، مباحث زیر به مخاطبان آموزش داده خواهد شد:
– رهبری هیئت مدیره به مثابه تیم و نقش و چالش های رهبری اشتراکی در هیئت مدیره
– ایجاد همافزایی در تعاملات رفتاری بین مدیرعامل و هیئت مدیره و به خصوص با رئیس هیئت مدیره
– نقش تقویت اصالت در اعضای هیئت مدیره در اثربخشی فرایندهای هیئت مدیره
– ارزیابی بیرونی و خودارزیابی اثربخشی هیئت مدیره
-
10.مهارتهای ارتباطی برای مدیران
هدف از این درس، تقویت و توسعه مهارتهای ارتباطی اعضای هیئت مدیره است. حضور در هیئت مدیره نیازمند ارتباط موثر با سایر اعضا و نیز مدیران اجرایی شرکت، در کنار مجموعهای از ذینفعان بیرونی شامل سهامداران، حسابرسان، دستگاههای نظارتی و غیره است که در این درس، تلاش میشود مهارتهای لازم برای ایجاد ارتباط و تعامل موثر به مخاطبان آموزش داده شود.
-
11.تفکر استراتژیک
یکی از مهمترین چالشهای شرکتها، تمرکز و درگیر شدن بیش از حد هیئت مدیره در مسائل روزمره و عملیاتی است که پیامد آن عدم توجه کافی به مسائل کلیدی و استراتژیک شرکت است. داشتن تفکر استراتژیک توسط اعضای هیئت مدیره، به آنها امکان میدهد تا درک دقیقتری از منابع و نیازمندیهای سازمان برای تحقق استراتژی سازمان داشته باشند و مسائل و چالشهای بنگاه را در بستر استراتژی سازمان اولویتبندی، تحلیل و حل و فصل کنند.
-
12.رهبری
ایجاد تحول در سازمان و محقق شدن چشماندازهای ترسیم شده توسط هیئت مدیره مستلزم به حرکت درآوردن و همراه کردن مدیران و کارکنان سازمان است. این مهم بدون تسلط به مهارتهای رهبری در اعضای هیئت مدیره محقق نمیشود. در درون هیئت مدیره نیز به عنوان یک مجموعه انسانی، تسلط بر مهارتهای رهبری به معنای توانایی همراه کردن سایر اعضا و راهبری آنها به سوی یک چشمانداز مشترک است. بنابراین، در این درس رهبری به عنوان یکی از کلیدیترین عوامل موفقیت در هیئت مدیره شرکتها به مخاطبان آموزش داده میشود.